روایت امیران جبهه از دفاع مقدس

تهران، گروه میزگرد - جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدس در ایران بدون شک آموزه‌های بسیار برای نسل جوان امروز دارد، به همین دلیل و به مناسبت هفته دفاع مقدس چند تن از امیران پیشکسوت در جنگ تحمیلی دیدگاه های خود را در این ارتباط در ایرنا مطرح کردند.

امیر سرتیپ دوم ستاد ˈقاسم فراوانˈ معاون سابق عملیات قرارگاه پدافند هوایی و افسر عملیات پدافند هوایی در طول جنگ تحمیلی و مشاور فرماندهی قرارگاه و استاد دانشکده های نظامی در خصوص انتخاب واژه دفاع مقدس برای جنگ تحمیلی گفت: 

تجاوز در هیچ منطقی بویژه منطق ادیان الهی پسندیده نیست. اما دفاع همواره مورد تایید بوده است. از منظر هر موجود زنده نیز دفاع از محل زندگی و خانه قابل قبول است.

وی افزود: جنگ فقط در یک صورت قابل قبول است آن هم جنگ حق علیه باطل . حتی در خانه دشمن هم چنین جنگی مجاز است زیرا اگر باطل بر بطلان خود و جفا به اقشار تحت حکومت خود یا خارج از آن اصرار ورزد ناچار جنگ را باید پذیرفت و حتی آن را مقدس دانست انبیا و اولیای الهی نیز برای برطرف کردن ظلم و باطل چنین کردند.

ایران پس از انقلاب اسلامی دارای نظامی شد که ماهیتا رهایی بخش بود و هیچ گاه از زبان بزرگان انقلاب سخن از نبرد نظامی و بکار بردن سلاح برای صدور انقلاب نبوده است. بنابر این تهاجم علیه این انقلاب بدون دلیل بود و در نتیجه قداست دفاع از آن قابل قبول است.



* این مدرس دانشکده های نظامی در پاسخ به این سوال که سطح آمادگی کشور را در قبل و پس از آغاز جنگ چگونه ارزیابی می کنید گفت: 

تعرض های متعدد در طول تاریخ به مرزهای غربی کشورمان مانع از غافلگیری ایران در این منطقه بوده است. مرز غربی ایران در طول تاریخ حتی در زمان مادها نیز از سوی آشور و بابل مورد تهاجم بوده است و هر وقت ایران دارای اقتدار کافی بوده این مرز و مناطق همجوار آن را تحت تسلط در آورده است. پس تهدید در مرزهای غربی ایران یک مشکل تاریخی یوده است.

حال بطور خاص در مورد 31 شهریور سال 59 و از دیدگاه یک افسر پدافند پاسخ می دهم که به لحاظ آغاز یک جنگ تمام عیار بله غافلگیر شدیم و از سوی دیگر چون از تحرکات عراق در مرزهایمان اطلاع داشتیم باید گفت خیر غافلگیریی در کار نبود.

تصمیم گیران کشور در آن زمان قرارداد خرید تعدادی از تجهیزات نظامی را لغو کردند و حتی هواپیماهای اف 14 خریداری شده را پس دادند و علت آن را چنین عنوان می کردند که نظام ما قصد جنگ با هیچ کشوری را ندارد و برای دفاع نیز آنچه از تجهیزات موجود است کافی است. البته همین توضیح اگرچه نشان دهنده غیر تهاجمی بودن ذات انقلاب ما بود اما از سوی دیگر می بینیم که دولتمردان ما تدبیری برای جنگ نداشتند.

از پیروزی انقلاب تا آغاز جنگ تحمیلی که 19 ماه طول کشید 636 مورد تعرضات مرزی از سوی عراق به خاک ایران ثبت شده بود حتی پیش از 31 شهریور، پدافند هوایی ارتش ایران یک هواپیمای جنگی عراقی را در هوا منفجر و یکی دیگر را در دزفول مجبور به فرود کرد.اما برای ما ابعاد این نبرد قابل پیش بینی نبود. زیرا بر این گمان بودیم که عراق اقدام به یک تاخت نظامی کرده و نه یک جنگ تمام عیار.

پدافند در بخش کنترل فضای کشور یک ثانیه هم تعطیل نبود اما دولتمردان در آن زمان تجهیزات یک جنگ گسترده را دخیل نکرده بودند به این دلیل که فلسفه دفاع ما ˈهوا پایهˈ بود و هواپیماهای پدافند برای درگیری های محدود و سرکوبی یک تاخت نظامی آرایش داده شده بودند.

پدافند ˈهوا پایهˈ به معنی اتکا اصلی روی رادارهای پرنده هواپیمای رهگیر، هواپیماهای شکاری که دارای رادارهای فوق العاده قدرتمندی هستند و می توانند در عمق آسمان نقاط کور را روی زمین جستجو کنند، می باشد. بدین گونه از کل کشور دفاع می گردد در این نوع پدافند تجهیزات زمینی برای جلوگیری از غافلگیر شدن است.

اگر ساعات اولیه جنگ را فراموش کنیم ، پدافند در همان روزهای نخست توانست از دشمن تلفات بگیرد. ساعت 4 بامداد دومین روز جنگ 140 فروند هواپیما برای مقابله با تهاجم عراق بلند شدند این اثبات می کند که پدافند برای یک درگیری محدود کاملا آماده بود.



* سرهنگ حسین صفری ابهری معاون سابق طرح و برنامه قرار گاه پدافند هوایی نیز در بیان وضعیت ارتش جمهوری اسلامی در 31 شهریور 59 گفت: 

در آن زمان در پادگان ها مشکلاتی ناشی از بی انسجامی که از عوارض انقلاب بود دیده می شد. کم لطفی هایی نسبت به ارتش روا می داشتند. اینها سبب شد توان لازم را از دست بدهیم. عدم آمادگی نیروهای مسلح نظام نوپای جمهوری اسلامی سبب تشویق صدام فرصت طلب برای حمله به ایران شد.

وی که در سمت های افسر عملیات ˈسایت های کوثر یک و سه هاگˈ در عملیات والفجر هشت و نیز افسر عملیات ˈسایت یا بنی زهراˈ ی اصفهان خدمت کرده است ادامه داد: 

دفاع پیرامونی از سایت های رادار، بیشترین تکلیف ما قبل از جنگ بود و توان بالایی نیز در این کار داشتیم ، جنگنده های ما حدود 600 فروند بود اما عراق فقط 338 فروند داشت. از سوی دیگر ارتش ایران هواپیمای اف 14 در اختیار داشت (در آن زمان هواپیماهای F14 مدرنترین و انحصاری ترین هواپیمای پدافند بود) اما صدام فقط صاحب میگ 23 بود. نیروی هوایی و پدافند ما حتی سال ها پیش در زمانی که رزمناو ایرانی ابن سینا با پوشش هوایی از اروند رود که مورد ادعای عراق بود گذشت و وارد خلیج فارس شد چنان اقتداری داشت که ارتش عراق حتی جرات عکس العمل اندک را هم نداشت.

این رزمنده دوره دفاع مقدس تاکید کرد: آنچه سبب غافلگیری ما در ساعت های اولیه جنگ شد وجود اختلافات داخلی و بی توجهی به بیرون مرزها بود. نیروهای مسلح در مدت کمی به رغم تحمل فشارهای چند سویه توانست انسجام خود را بازیابد اینجاست که یکبار دیگر جمله ˈجنگ نعمت بودˈ را باید رمزگشایی کنیم.

سرهنگ صفری ابهری ادامه داد: آن زمان افسر جوانی بودم، ساعت 14 روز 31 شهریور که پایگاه بوشهر مورد حمله قرار گرفت به پایگاه بازگشتم به این امید که این تعرض هواپیمای عراقی را پاسخ دهم اما هشت سال در نبرد باقی ماندم زیرا تمام این زمان آماده باش پدافند هوایی برقرار بود.

این افسر ارشد بازنشسته افزود: آنچه دنیا را به تحیر واداشت را ما به انجام رساندیم ما سیستم ˈهاگˈ که غربی ها بر این باور بودند حتی توان استفاده از آن را نداریم بکار بردیم اما ارتش صدام به رغم در اختیار داشتن هواپیماهای میراژ 25 و اف یک و سوخوی 22 روسی هرگز نتوانست برتری صد درصدی را به دست بیاورد و هر بار با تاکتیک های موثر پدافند هوایی ایران که ناشی از دانش و ایمان قوی متخصصان ایرانی بود مواجه می شد.

سامانه موشکی هاگ یک دفاع موشکی میانبرد زمین به هوا با برد 50 تا 70 کیلومتر است و در مواقعی که برد توپخانه موثر نیست بکار می رود. این سامانه در سال 1354 از آمریکا خریداری و وارد ایران شد اما استفاده از آن در اختیار مستشاران آمریکایی بود تا پس از انقلاب که افسران متخصص ایرانی با تلاش بسیار توانستند روش استفاده از آن را بدون کمک مستشاران، کشف کنند. شهید ستاری برای نخستین بار در دنیا توانست این سامانه ثابت را به سامانه متحرک تبدیل کند.



*نقش و اهمیت پژوهش جنگ تحمیلی در چیست و پدافند دراین باره چه کرده است؟

امیر سرتیپ فراوان گفت:‌ از یک سال پیش در دانشکده فرمانده ستاد آجا پژوهشی با محور تحلیل جنگ هشت ساله آغاز شده است. اما تدوین واقعیت انکار ناپذیر و علمی این جنگ که بصورت درس برای آینده باقی بماند هنوز انجام نشده و انجام آن را هم نمی توان به بعد از یک مقطع تاریخی محول کرد زیرا اسناد زنده که رزمندگان، فرماندهان و سیاستمداران دوره هشت سال دفاع مقدس هستند از بین می روند.

از سوی دیگر تا زمانی که تهدیدها در منطقه و صف آرایی های آمریکا در اطراف ما باقی است براساس اصل حفظ امنیت ملی نمی توان همه ابعاد جنگ را تحلیل و منتشر کرد بنابر این با این امر که حقایق بصورت علمی و آکادمیک و البته کاملا مستند تدوین و به صورت حفاظت شده نگهداری شود تا در زمان مناسب منتشر گردد موافقم و اجرای آن را ضروری می دانم.

وی با انتقاد از نا آگاهی نسل جوان و دانشجویان از جنگ های گذشته کشور گفت: این فقر علمی در تمام جنگ های تاریخ ایران احساس می شود زیرا بجز اندک مطالعاتی در زمینه جنگ چالدران دیگر نبرد های ما تحلیل و واکاوی نشده است.

جنگ هشت ساله ای که به ایران تحمیل شد نسبت به سایر جنگ ها واجد یک نکته ویژه است و آن حضور حوزه اندیشه در این میدان نبرد می باشد.

حضور ایران در این جنگ به دلیل کشور گشایی یا تنها حفظ مرزها نبود.ضروری است این ویژگی دفاع مقدس بطور مبسوط مورد بررسی قرار گیرد.



* چرا ما خود را پیروز جنگ هشت ساله می دانیم؟

امیر سرتیپ فراوان :‌ عراق برای این جنگ سه هدف عمده منفک کردن خوزستان از ایران، بازگرداندن سه جزیره ایرانی خلیج فارس به عراق و بازگشت به مرزهای پیش از قرار داد الجزایر را نشانه رفته بود و هدف اصلی از این خواسته ها نیز بر اندازی انقلاب نوپای اسلامی بود که به هیچ کدام از اهداف خود نرسید اینها دلایل معقولی است که ما را پیروز جنگ معرفی می کند.

از سوی دیگر هنگامی که در پایان جنگ دشمن را تا خارج از مرزهای ملی بدرقه کردیم قاطعیت شکست عراق برای همه مسجل شد.

این مقام بازنشسته قرار گاه پدافند هوایی در بیان دلایل پیروزی ایران در جنگ تحمیلی گفت:‌ پدافند ایران با همکاری نیروی هوایی به قدری به نیروی هوایی ارتش عراق آسیب زد که صدام ناچار شد بارها این نیرو را ترمیم کند این درحالیست که چندین کشور صنعتی او را تجهیز می کردند و تسلیحات ما همان بود که از ابتدای جنگ داشتیم. به رغم پاکسازی زیاد (بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ) در نیروی انسانی ، ارتش از هم پاشیده نشد و با همان نفرات باقی مانده وارد دفاع شد تا بعد که سپاه پاسداران شکل گرفت و در پایان جنگ ارتش و سپاه و بسیج توانستند برتری کامل ایران بر عراق را به دست بیاورند.

نیروی پدافند با تثبیت ارتش متجاوز و ضربه زدن های مکرر در بخش هوا-فضا ، اقتصاد جنگ عراق را به خطر انداخت و به شدت تضعیف کرد.

فراوان از رهبریت کاریزماتیک قاطع و نافذ امام راحل، پشتیبانی یکدست مردم از جنگ و باور رزمندگان و فرماندهان به این آموزه دینی که عمل به تکلیف وظیفه ما و نتیجه در اختیار خداوندی است که نصرت حق بر باطل را وعده داده، به عنوان علل پیروزی ایران یاد کرد.

این فرمانده بازنشسته ارتش در پایان گفت:‌تنبیه متجاوز در دوره پایانی جنگ به شکل بدرقه ارتش شکست خورده تا خارج از مرزها انجام شد البته هدف ما تنبیه تا حد ساقط شدن کامل دشمن بود که شاید به دلیل دفاع بسیاری از کشورها از صدام این حد، محقق نشد.



* سرهنگ حسین صفری ابهری از فرماندهان بازنشسته پدافند هوایی در بیان پیروز بودن جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی گفت: در گام اول تثبیت دشمن و بعد به عقب راندن او از مرزها در ظرف یک سال و هشت سال مقابله با عراق و دنیای حامی او ، برنده بودن ما در جنگ را تصریح می کند.

وی که سال های دفاع مقدس را به عنوان افسر پدافند هوایی خدمت کرده است افزود: سبک جنگیدن رزمندگان ما که بیشترین توان ممکن را با در اختیار داشتن کمترین امکانات ارایه دادند و نیز استعداد فرماندهان ایران که جزو نوابغ طراحی و عملیات جنگ بودند سبب شد تا سرانجام ملت ایران و مردم دنیا به این نتیجه برسند که جمهوری اسلامی ایران موفق شده از عقیده و خاک خود همزمان دفاع کند.

هنوز اثرات پیروزی در دفاع مقدس باقی است زیرا آمریکا با داشتن ماهیت سلطه طلبی و استعمارگری و نیز در اختیار داشتن توانمندی های بی نظیر نظامی، جرات اقدام نظامی علیه ایران را به خود نمی دهد.

وی اضافه کرد: سرنوشت عراق پس از جنگ هشت ساله علیه ایران نیز دلیل مبرهن دیگری بر پیروزی ماست، صدام به خاری از قدرت عزل شد و کشورش به اشغال درآمد و وضع نابهنجار امروز این کشور نیز که بر کسی پوشیده نیست. در معادله ای که یک طرف چنین خوار و شکست خورده باشد منطق حکم می کند که طرف مقابل پیروز اعلام شود.



* سرهنگ بازنشسته ˈ‌محمد تقی ناطقیˈ‌ که در زمان جنگ جانشین معاونت طرح و برنامه پدافند ارتش بوده است، با اشاره به پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه سال 57 گفت: صدام پس از پیروزی انقلاب اسلامی می خواست خود را به عنوان یک شخصیت برتر عرب و در سطح منطقه معرفی کند.

هر چند قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تحرکاتی از سوی ارتش عراق در مرزهای ایران وجود داشت، اما در 31 شهریور 59 ، حمله گسترده این کشور به ایران شروع شد.

وی گفت:‌ در سال 57 حکومت در ایران تغییر کرد و مثل هر انقلابی تا رهبران و پایه گذاران انقلاب بخواهند مسایل سیاسی مملکت را استحکام بخشند، طبیعی بود که به زمان نیاز داشتند و صدام نیز برای این که خودی در منطقه نشان دهد از این فرصت استفاده کرد و با تهاجم سراسری از زمین و هوا در ساعت 14 روز 31 شهریور 59 ، جنگ را آغاز کرد.

فرمانده گردان ها و قرارگاه های عملیاتی در طول جنگ تحمیلی، اظهار داشت:‌ هر چند سیستم های پدافندی ما آمادگی قبلی را نداشتند، اما در نهایت توانستند به گونه ای خود را بازیابند و در مقابل تهاجم دشمن به دفاع بپردازند.

در کوتاه ترین مدت، نه تنها نیروهای پدافندی بلکه نیروهای مسلح به انسجام رسیدند، به گونه ای که پس از هفت روز که از شروع جنگ گذشت چنان عکس العملی نسبت به حمله عراق نشان دادند که صدام اظهار داشت ما می خواهیم موضوع قطعنامه و یا پایان جنگ را بررسی کنیم و این مساله نشان دهنده صلابت نیروهای مسلح ایران در آن شرایط بود.

به عنوان نمونه باید به روز دوم جنگ اشاره کرد که 140 فروند از هواپیماهای ما به کل پایگاه های عراق حمله کرده و صدمات زیادی به آنها وارد کردند و حتی سه فروند از هواپیماها در تبریز منهدم شدند و یکی از خلبان های عراقی در منطقه غرب تبریز دستگیر شد.

این اقدام ها نشان می دهد که ارتش ذاتا آمادگی را در خودش داشته که توانسته است در عرض هفت روز دشمن را وادار به اعلام آتش بس کند و به موقع پاسخ دشمن را بدهد.

نمی توان ادعا کرد که ارتش در آن زمان غافلگیر شد، زیرا هیچ غافلگیری ای انجام نشده بود، بلکه باید گفت که ما در آن زمان بی تفاوت از این قضیه گذشتیم. 

قبل از 31 شهریور 59 تمام نیروهای سطحی و ارتش و سیستم های پدافندی ما در جای جای این مملکت مستقر بودند.

درست است که دکترین ما قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در جاهای خاصی در بخش سیستم ها و پدافندی مستقر بودند، اما بعد از شروع جنگ، سیستم های ما گسترش یافت، زیرا ارتش در آن زمان در جاهایی که ماموریت داشت حضور داشت و می بینیم که بعد از یک ماه تمام نیروهای مسلح توانستند انسجام خود را بدست آورند و بازیابی شوند.



* ویژگی های بارز جنگ تحمیلی 

جانشین معاونت طرح و برنامه پدافند وقت ارتش، باورهای دینی و قلبی، اخلاص رزمندگان و نوع تفکر و اندیشه ای که در ذات ملت ایران وجود دارد را از جمله ویژگی های بارز جنگ تحمیلی نسبت به سایر جنگ ها عنوان کرد.

وی گفت:‌ اخلاص رزمندگان و باورهای قوی دینی آنها باعث شده بود که در زمان جنگ تحمیلی در بدترین شرایط زندگی کرده و بجنگند.

خاطره ای از دفاع مقدس به روایت کاظم شیرازی(رفیق لحظه های شهید حس

سال 62 بود در عملیات خیبر بعد از طی 40 کیلومتر مرز آبی هور العظیم و شکستن خط عراق کنار شهر الغرنه مستقر شدیم . شهید حسن شاد بعد از شکسته شدن خط خودش جلو رفته و وارد شهر القرنه شده بود مثل اینکه در پارک داره راه می رود . وقتی متوجه شده و هواسش راجمع کرده بود متوجه می شود که باید برگردد. و خودش را به بچه ها خط شکن می رساند . درهمین گیرودار یکی از بچه های عراقی داخل شهر دوچرخه ای به شهید تعارف می کند و شهید را دیدیم که سوار بر دوچرخه می آید.گفتم حسن دوچرخه را غنیمت گرفته ای گفت نه بابا یکی از بچه های شهر الغرنه به من تعارف کرد.درهمان منطقه یک روز داشت حمام می گرفت که ناگهان از ناحیه پهلو مورد اصابت ترکش قرارگرفت و با قایق خود را به عقب رساند از آنجا به بعد آن دوچرخه شده بود تاکسی بچه ها در خط ، شهید حسن شاد یکی از نیروهای قدیمی و پر تجربه گشت و شناسایی بود. و یکی ازغواصاین 8 سال دفاع مقدس ودر رشته رزمی جودو نیز فعالیت داشت . طوری که در تمرینات همیشه مطرح بود .سال 63 بود قراربود عملیات آبی خاکی داشته باشیم و برای این نیاز بودکه بچه ها تمرین هایی آموزشی داشته باشند و در نتیجه ما را بردند در هور العظیم و چادرهایی سر پاشد. در یک موقعیت مخفی ، و دور از هر گونه درگیری، آن موقعیت دارای نی های بلندی بودکه استتار خوبی داشت . آنجا هیچ موقعیتی نداشت. ، هواگرم بود و پر پشه ، که برای آن بچه ها خیلی زجر می کشیدند . برای درامان بودن از پشه ها متوسل به دود کردن در اطراف چادرها و استفاده از  پماد هایی که مخصوص پشه بود می شدیم . قایقهای باریکی بود که به آنها بلم می گفتند وسهنفر می تونستند سوار شوند . یکنفر جلو یک نفر در وسط و یک نفر در آخر . فقط دونفر اول و آخر می تونستند پارو بزنند و نفر وسط  برای جابجایی بود . که کمک نام داشت . واین تمیرینات روزها ی متوالی ادامه داشت که اولا" بچه ها قوی می شدند و ثانیا" کاملا مصلت به کار می شدند . این موضوع ادامه داشت تا اینکه وقت آن رسید تا عملیات انجام شود یکی از خوبی های این بلمها این بود که خیلی بی سروصدا وبا آرامش جلو می رفت . راه کارهایی را شناسایی کرده بودند که مثل کوچه باغها ازلا به لای نیها می شد جلو رفت و ناگهان دردل شب به قرارگاه دشمن نفوذکرد . یکی از امدادهای عملیاتی حضور قور باغه ها در منطقه بود که در شرایط خاص به کمک بچه ها می آمدند و درست در زمانی که سکوت بنا به دلایلی می شکست صدای آنها پوشش خوبی بود که موجب رد گم کردن صدای بچه ها می شد . و سروصدای بچه هارا پوشش می داد. عملیات بدر بود و عراق توسط یک جاده خاکی که خود در داخل هور العظیم ساخته بود و به دل هور نفوذ  کرده بود خود را به ایرانیها نزدیک کرده بود و در آخر آن یک پت هلی کوپتر ساخته بود وازنظر تشکیلات نظامی کاملا خودرا مسلح کرده بود .  فکر نمی کرد روزی ایران آن جاده را از خاک عراق جدا کند . این کار عملی شده و بچه ها آن جاده را در عملیات بدر قیچی کردن طوری که خواب آن راهم نمی دیدند . درآن عملیات بعداز قیچی شدن آن جاده تمام سنگرها را گرفته  عراق تلفات سنگینی ر امتحمل شده ولی پت هلی کوپتر ونیرهایی که در آن موقعیت با تجهیزاتی که داشتند خیلی از بچه ها را شهید کردند . به طوری که سر چهار لول ضد هوایی را گرفته به سوی بچه ها و روی جاده آتش می ریخت و بچه ها را درو می کرد. گروه ما 14نفر بودکه گفتن تا رسیدن نیرو باید جلو بروید . خودرابه پت برسایند تا بلکه نیروی کمکی برسد . وقتی به نزدیک پت رسیدم فقط 5 نفرمانده بودیم . دیدم 2نفر از بچه های اطلاعات در آنجا هستند  و از آنهاهم کاری ساخته نیست . شهید علی مطهری یکی از بچه ها بود که تیر به کف پای او خورده بود و ماندگارشد. یکی از برادران اطلاعات برادر آرام نام داشت که درحقیقت نام ایشان با ایشان هم خوانی داشت  بسیار آرام بودند، با آنها شدیم 7 نفر به ما گفتند که عراقیها 10 نفر بیشتر نیستند . ما هم پردل گفتیم اگر آنها 10 نفر باشند ماهم 7 نفر پس پیروزی از آن ماست وشروع به حمله به طرف آنها کردیم ، با دور زدن عراقیها و گرفتن موقعیت و بیرون آمدن اسرای عراقی شروع به شمارش کردم دیدم که آقایان بیشتر از 45نفر هستند بچه ها آن هاییکه میدیدند می شمردند نه تعدادی که در سنگرها مخفی شده بودند. و عراقیها هم هرگز فکر نمی کردندکه به دست 7 نفر اسیر شده باشند.

هشت سال دفاع مقدس

یکی از مهم ترین جنگ های معاصر، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است که در ایران، با نام های دفاع مقدس، جنگ تحمیلی و جنگ هشت‌ساله یاد می شود و در جوامع اعراب با نام‌های قادسیه صدام و جنگ اول خلیج فارس شناخته می‌شود. این جنگ با دستور صدام حسین و حمله نیروهای نظامی عراق در شهریور ۱۳۵۹ به ایران آغاز شد و پس از ۸ سال جنگ، بالاخره با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران در مرداد ماه سال ۱۳۶۷ به پایان رسید.

شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران
وقوع پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ ایران‌ در سال ۱۳۵۷، در منطقه خاورمیانه، تغییرات اساسی به وجود آورد که مهم ترین آن شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق، علیه ایران بود. در آن سال ها که رییس جمهورعراق یعنی صدام حسین، به دنبال توسعه قدرت خود در منطقه بود به فکر براندازی دولت نوپای جمهوری اسلامی ایران برآمد. البته باید خاطرنشان کرد؛ ریشه توسعه طلبی کشورعراق به دوران حکومت صفویه و پیدایش اختلاف مرزی بین ایران و عراق و ادعای عراق بر حاکمیت خوزستان می رسید.
رژیم سرنگون شده ی عراق در سال های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به محض مشاهده سقوط رژیم پهلوی و تضعیف موقعیت آمریکا در ایران، فرصت را برای یک حمله نظامی مناسب دید و دست به تحریکات مرزی زد و عنوان کرد که خوزستان جزیی از عراق است.
به دنبال این ادعا، دولت عراق‌ در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ با تسلیم‌ یادداشتی‌ رسمی‌ به‌ سفارت‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در بغداد، اعلام‌ کرد که‌ اعلامیه‌ الجزایر و عهدنامه‌های‌ مربوط‌ به‌ مرز مشترک‌ و حسن‌ همجواری‌ و ۳ پروتکل‌ و پیوست‌های‌ آن‌ و دیگر موافقت‌نامه‌ها و یادداشت‌های‌ انضمامی‌ به‌ این‌ عهدنامه‌ را یک جا و یک‌ جانبه‌ فسخ‌ کرده‌ است‌. پس از این اقدام، صدام حسین در مقابل دوربین های تلویزیون عراق، قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر را که در آن عراق حاکمیت ایران بر خوزستان را به رسمیت شناخته بود را پاره کرد و در ۳۱ شهریور همین سال هواپیماهای اشغالگر عراقی شهرهای خرمشهر و آبادان را به رگبار گلوله بستند و بدین ترتیب جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق با به کارگیری توان نظامی و با عبور از مرزهای بین المللی و تجاوز به خاک سرزمین ایران آغاز شد. رژیم بعث عراق که فکر می کرد پیروز میدان است به اشغال خرمشهر و و محورهای جنوبی ایران پرداخت، اما پس از گذشت مدت زمان کوتاهی، رزمندگان ایرانی در پی فرمان بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره)، با تمام قوا به مقابله با تجاوز اشغالگران پرداختند و توانستند، به ترتیب خرمشهر را در ۳ خرداد ۱۳۶۱، محورهای جنوب ایران را در ۲۳ تیر ۱۳۶۱ و منطقه سومار را در تاریخ ۹ مهر ۱۳۶۱ آزاد کنند و شهر «مندلی» عراق را به تصرف خود گیرند. تصرف خاک مندلی در عراق تنها بخش تصرفی توسط نیروهای ایرانی نبود، بلکه رزمندگان ایرانی در تاریخ ۹ آبان ۱۳۶۲، طبق یک برنامه ریزی دقیق نظامی تا نزدیکی بصره پیشروی کردند.
در این جنگ ارتش اشغالگر عراق، نه تنها به طور گسترده از جنگ افزارهای شیمیایی علیه کردهای سرزمین خود استفاده می کردند بلکه از این ادوات مرگبار بر مردم و نظامیان ایران نیز استفاده کردند. براساس برخی آمار منتشره؛ در طول جنگ، ارتش عراق با استفاده از سلاح‌های شیمیایی حدود ۱۰۰ هزار، مرد، زن و کودک را به قتل رساند.
با تمام فراز و نشیب های موجود در تاریخ هشت ساله دفاع مقدس، سرانجام قطعنامه ۵۹۸، که هشتمین قطنامه شورای امنیت سازمان از ابتدای تجاوز علنی رژیم بعثی عراق به سرزمین ایران به شمار می رفت در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۶۷ با قبول جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید. قطع نامه های قبلی به علت جهت گیری های ناعادلانه در طول جنگ، از سوی ایران رد می شد ولی این قطعنامه به دلیل داشتن نکات مثبت مورد موافقت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
شورای امنیت در تاریخ ۱۸ آذرماه ۱۳۷۰ ، طی گزارشی که از جانب دبیرکل وقت سازمان ملل متحد دریافت کرده بود، عراق را به عنوان متجاوز جنگ معرفی کرد و عراق را موظف به پرداخت غرامت جنگ به ایران نمود.
همچنین؛ بدنبال پذیرش قطع نامه ۵۹۸، مبادلهٔ اسیران بین دو کشور نیز از تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۶۹ آغاز شد و جریان تبادل اسیران بین دو کشور حدود ۱۲ سال به طول انجامید. آخرین گروه اسرای جنگی ایرانی و عراقی در تاریخ ۲۶ اسفندماه ۱۳۸۱ به طور همزمان مبادله شدند.

بدین ترتیب هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه، با تمام فراز و نشیب های فروانی که داشت با قبول آتش بس از سوی ایران به اتمام رسید، ولی با این حال، با گذشت سال ها، هنوز یاد و خاطرات رشادت ها و فداکاری های زنان و مردان این مرز شهید پرور هنوز در خاطره ها باقی مانده و خواهد ماند. به همین منظور برای گرامی داشت یاد و خاطره هشت سال دفاع مقدس، هفته آغازین جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یعنی ۳۱ شهریور تا ۷ مهرماه را در تقویم جمهوری اسلامی ایران، هفته دفاع مقدس نامگذاری کرده اند.
متن قطع نامه ۵۹۸:
شورای امنیت، با تأیید مجدد قطعنامه 582 خود به سال1986 میلادی ، با ابراز نگرانی عمیق از این که علی رغم در خواستهایش برای آتش بس، منازعه بین ایران و عراق به شدت سابق با تلفات شدید انسانی و تخریب مادی ادامه دارد، با ابراز تأسف از آغاز و ادامه منازعه، همچنین با ابراز تأسف از بمباران مراکز صرفاً مسکونی غیرنظامی، حملات به کشتیرانی بی طرف یا هواپیماهای کشوری، نقض قوانین بین المللی انسان دوستانه و دیگر قوانین ناظر بر درگیری مسلحانه، بویژه کاربرد سلاحهای شیمیایی برخلاف الزامات پروتکل 1925 ژنو، با ابراز نگرانی عمیق نسبت به احتمال تشدید و گسترش بیشتر منازعه، مصمم گردید به تمامی اقدامات نظامی بین ایران و عراق خاتمه بخشد، معتقد شد که می باید یک راه حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار بین ایران و عراق به دست آید.
با یادآوری مفاد منشور ملل متحد، به ویژه تعهد همه دُوَل عضو به حل اختلافات بین المللی خود از راه های مسالمت آمیز به نحوی که صلح و امنیت بین المللی و عدالت به مخاطره نیفتد، با حکم به این که در منازعه ما بین ایران و عراق زمینه صلح حاصل شده است، با اقدام براساس مواد 39 و 40 منشور ملل متحد:
1ـ خواستار آن است که به عنوان یک قدم اولیه جهت حل و فصل (مناقشه) از راه مذاکره، ایران و عراق یک آتش بس فوری را رعایت کرده، به تمامی عملیات نظامی در زمین، دریا و هوا خاتمه داده و تمامی نیروهای خود را بدون درنگ به مرزهای شناخته شده بین المللی بازگردانند.
2ـ از دبیرکل درخواست می کند که یک تیم ناظر ملل متحد را برای بررسی، تأیید و نظارت بر آتش بس و عقب نشینی نیروها اعزام نماید و همچنین از دبیرکل درخواست می نماید با مشورت طرفین درگیر، تدابیر لازم را اتخاذ نموده، گزارش آن را به شورای امنیت ارائه نماید.
3ـ مصرانه می خواهد اسرای جنگی آزاد شده و پس از قطع مخاصمات فعال کنونی، براساس کنوانسیون سوم ژنو 12 اوت 1949، بدون تأخیر به کشور خود بازگردانده شوند.